Wielrennen en valpartijen: Het peloton in vrije val

De afgelopen weken hebben twee grote incidenten plaatsgevonden: de kettingbotsing in Dwars door Vlaanderen en de Ronde van het Baskenland. Sleutelfiguren als Jonas Vingegaard, Remco Evenepoel en Wout van Aert zijn nu enkele weken herstellende. Hoewel deze twee ongelukken veel media-aandacht hebben gekregen, vertegenwoordigen ze slechts een fractie van de valpartijen die zo vroeg in het seizoen hebben plaatsgevonden. Geschokt door deze gebeurtenissen hebben de renners zelfs de wens geuit om een chicane te integreren voor de Trouée d’Arenberg in de marge van Parijs-Roubaix. Dit toont een groeiend bewustzijn binnen het peloton. Het is een weerspiegeling van de menselijke natuur, die zich altijd aangetrokken heeft gevoeld tot het spectaculaire als een manier om aan zijn apathie te ontsnappen. Wat zijn de oorzaken van deze terugkerende valpartijen?

“Er is niets dommer dan een renner in een wedstrijd”.

Volgens Marc Madiot, directeur van het Groupama-FDJ team, maakt de verstedelijking de routes van wielerwedstrijden complexer. Dit zorgt voor een toename van het aantal stedelijke ontwikkelingen die ontworpen zijn om het verkeer af te remmen. Hierdoor zijn ze moeilijk verenigbaar met wielerwedstrijden. Hoewel deze observatie correct is, is het onrealistisch om te vragen om wegen gevaarlijker te maken om aan de behoeften van professionele wedstrijden te voldoen.

Het puntensysteem van de UCI legt extra druk op renners. Nu kan zelfs een ereplaats belangrijk zijn. Dit omdat het ploegenklassement afhangt van de resultaten van de top 20 renners in elke ploeg. “Vroeger namen renners geen risico’s in de voorbereidingswedstrijden. Tegenwoordig zijn alle wedstrijden belangrijk en staat er meer op het spel,” legt de Franse ploegcoach Thomas Voeckler uit. Deze toegenomen druk dwingt renners om meer risico’s te nemen, zoals Pello Bilbao, die deelnam aan de Ronde van het Baskenland, toegeeft.

Het idee van UCI-voorzitter David Lappartient om gele en rode kaarten in te voeren voor de meest agressieve of onhandige renners is ook geopperd. Voor voormalig renner Jonathan Hivert “wordt hun moed alleen geëvenaard door hun domheid. De meeste problemen komen door hun gedrag. Helaas zal er nooit een dommere renner in een wedstrijd zijn”. Deze harde observatie wordt versterkt door het gebruik van cafeïnecapsules voor de start van een wedstrijd, wat de opwinding van renners verhoogt. Bovendien zouden renners minder geobsedeerd moeten zijn door hun vermogensmeter, waarop ze ook een kaart van hun route kunnen raadplegen. Als ze naar hun stuur blijven kijken, verliezen ze hun concentratie.

Technische tekortkomingen zorgen voor valpartijen

Onder deze renners met een gebrek aan vaardigheid zijn de jongeren die op steeds jongere leeftijd prof worden, vaak met minder ervaring in het peloton, zoals Remco Evenepoel. “Sommigen komen uit andere sporten en hebben de verschillende fases van de wielerschool niet doorlopen,” zegt Paul Brousse, coach van de Franse vrouwenploeg. “Ze hebben een groot fysiek potentieel, maar soms ook echte technische tekortkomingen.”

Een mening die wordt gedeeld door Jean-Jacques Henry, verantwoordelijk voor opsporing bij de UCI. “Aan de andere kant zijn er andere Europese rensters die technisch beter zouden kunnen zijn, maar dit werk is nog niet gedaan. De kinderen gaan van categorie naar categorie en hebben niet de tijd om hun fouten te corrigeren. Daarna, als ze naar een hoger niveau gaan, zijn de coaches over het algemeen alleen bezig met Watts en trainingsprogramma’s. Ze gaan niet alles corrigeren wat technisch is.”

Daarnaast draagt de voorkeur voor trainingskampen in plaats van voorbereidingswedstrijden bij aan het verlies van referentiepunten voor sommige renners wanneer ze terugkeren in het peloton na een aantal weken zonder competitie. Zelfs als dit niet geldt voor Mathieu van der Poel.

Airbags, oortjes, versnellingen, schijfremmen

Om het aantal incidenten te beperken is het noodzakelijk om verschillende wegen tegelijkertijd te verkennen. De voorzitter van de UCI, die diep geraakt was door de val van Wout van Aert, die hem ‘zonder trui’ achterliet, is van mening dat een diepgaand onderzoek naar de aard van beschermende uitrusting noodzakelijk is. Hij suggereert de mogelijke invoering van airbag-achtige apparaten, zoals rugbeschermers of schoudervullingen geïnspireerd door American football. Dit is een kwestie die nauwlettend in de gaten moet worden gehouden.

We moeten ook kijken naar de rol van oorstukjes. Hoewel ze mogelijk een preventieve rol kunnen spelen, wordt vaak opgemerkt dat ze renners aanmoedigen om naar voren te gaan tijdens cruciale passages in de wedstrijd. Volgens Mael Guégan, een renner van de Nantes U Atlantique-ploeg, hebben ze de nervositeit tijdens de wedstrijd verergerd. Daarnaast is het noodzakelijk om het aantal waarschuwingsborden bij gevaarlijke bochten te verhogen. De crash die plaatsvond in de Ronde van het Baskenland had misschien voorkomen kunnen worden met de aanwezigheid van een wegwijzer of een visueel of auditief hulpmiddel.

Daarnaast zou het beperken van versnellingsbakverhoudingen de snelheid van het peloton verlagen. “Tegenwoordig gebruiken we 56×10. Ze rijden 80 km/u in de afdalingen. Als het moeilijk wordt, is er geen uitweg,” maakt Pascal Chanteur, voorzitter van de Franse rennersbond, zich zorgen. Deze zorg wordt gedeeld door Valentin Madouas, die erop wijst dat veel teams dit type uitrusting gebruiken, waardoor het voor degenen die het niet hebben moeilijk wordt om te concurreren.

SafeR, voor meer veiligheid

Net als technologische vooruitgang stuit ook technologische vooruitgang op een grens. “De uitrusting, een garantie voor betere prestaties, zou ook minder veilig kunnen zijn. De evolutie van het materiaal heeft het mogelijk gemaakt om een paar kilometer per uur te winnen”, bevestigt Thomas Voeckler. Cyrus Monk, die als laatste buiten de tijdslimiet eindigde, reed meer dan twee kilometer per uur sneller dan Fabian Cancelarra, die in 2010 won.

Het is ook de moeite waard om te kijken naar het gebruik van schijfremmen. “Schijfremmen vormen een probleem. Anticiperend remmen is geweldig. Maar zodra je in een noodsituatie terechtkomt, ga je meteen in de fout”, legt Pascal Chanteur uit. Paul Brousse is weloverwogen over de kwestie. “Met deze remmen kun je hogere snelheden bereiken, omdat je het remmen uitstelt. Maar het is ook betrouwbaarder dan met remblokken, waarbij het soms moeilijk was om te stoppen in de regen”.

David Lappartient was zich ervan bewust dat “de bonden van de renners snelle actie verwachten”. Hij verwelkomde het feit dat de vier wielerfamilies (organisatoren, renners, ploegen, UCI) “samen waren overeengekomen om SafeR op te richten”. Dit is een orgaan dat zich zou moeten inzetten voor de veiligheid van renners. De lancering ervan is echter uitgesteld.

Aan het begin van het seizoen was dit orgaan nog steeds niet operationeel. Het eerste onderzoeksgebied van Safer zal bestaan uit het analyseren van tubeless banden gemonteerd op velgen zonder haken. In de tussentijd “verhinderen de belangen van iedereen dat er vooruitgang wordt geboekt in deze kwestie. Teammanagers willen het oortje niet verwijderen, wedstrijdorganisatoren moeten absoluut de finish op een bepaalde plaats hebben en fietsmerken willen schijfremmen gebruiken”. Net als de verklaring van Marc Madiot draaien de spelers in een kringetje rond en moeten ze ophouden met kibbelen.